Grip op methaan begint bij meten in de praktijk
15 september 2025 - Veehouderij
Onder de rook van Bunschoten, op het erf van een boerderij met 117 jaar historie, vindt een bijzonder gesprek plaats. Melkveehouder Pieter Brouwer, de vijfde generatie op het familiebedrijf, ontvangt drie experts: Niek Konijn, bedrijfsbegeleider van het project Netwerk Praktijkbedrijven, Erik Koldenhof, ambassadeurbegeleider van Netwerk Praktijkbedrijven en Antoon Jacobs, Productmanager bij Eurofins Agro. Het gesprek gaat over methaan en over het terugdringen van de methaanuitstoot in de veehouderij.
Dit najaar introduceert Eurofins Agro een nieuwe parameter op het verslag van het Voederwaardeonderzoek: de Methaan Index. Onder het afdak van het comfortabele terras van de familie Brouwer en met koffie en appelkoeken binnen handbereik, antwoord Pieter resoluut op de vraag waarom hij geïnteresseerd is in methaan: "Pure nieuwsgierigheid. Ik vind het belangrijk om te blijven leren. Mijn doel is om zo efficiënt mogelijk te boeren. Dat betekent dus ook: grip krijgen op wat er uit mijn koeien komt, niet alleen wat erin gaat."
Pieter heeft een melkveehouderij met 170 koeien op 90 hectare landbouwgrond en nog eens 15 hectare voor natuurbeheer. Zijn aanpak: lage input, hoge output. Of in de woorden van Pieter zelf: “Maximaal inzetten op eigen ruwvoer en vers gras. Maar om dat goed te doen, moet je weten wat je voert en wat dat betekent voor de uitstoot,” voegt hij eraan toe. En daar komt ook methaan om de hoek kijken.
Hoewel methaan (CH₄) een krachtig broeikasgas is, leeft het onderwerp nog nauwelijks onder veehouders. Niek Konijn van het project Netwerk Praktijkbedrijven legt uit waarom: “Bij CO₂ ligt er meer een direct verband met kosten en opbrengsten. Dat maakt het tastbaar. Methaan is op dit moment nog minder zichtbaar. Het zit letterlijk in de pens van de koe en komt eruit zonder dat je het ziet. Dat maakt het lastig te koppelen aan je bedrijfsresultaat. Toch is methaan verantwoordelijk voor zo’n 60% van de totale uitstoot op een melkveebedrijf. Het heeft dus een enorme impact. Daarom is het belangrijk dat veehouders meer inzicht krijgen. En dat begint met meten.”
Meten is....bijsturen
Sinds 2020 is Pieter deelnemer in het project Netwerk Praktijkbedrijven, een initiatief van LTO Noord en Wageningen University & Research wat gefinancierd wordt door het ministerie van LVVN en onderdeel uitmaakt van het programma Integraal aanpakken. Hierin werken zo’n 100 boeren aan het reduceren van hun methaan- en ammoniakuitstoot. Het bedrijf van Pieter is één van de 14 onderzoeksbedrijven waar realtime emissie wordt gemeten . De methaan Index, ontwikkeld door Eurofins Agro, is daarbij een belangrijk hulpmiddel. Hiermee wordt op basis van voederwaardeonderzoek voorspeld hoeveel methaan een koe uitstoot.
Antoon Jacobs, productmanager Veehouderij bij Eurofins: “Door de samenstelling van het ruwvoer en het rantsoen te analyseren, krijg je een betrouwbare beoordeling van de methaanuitstoot. Dat biedt concrete handvatten om bij te sturen.”
Erik Koldenhof vult aan: “Met die informatie bij de hand gaan Pieter en ik in gesprek. Het kengetal EF wat Eurofins publiceert op de uitslagen wordt door ons gebruikt om meer inzicht te krijgen in de methaanproductie op het bedrijf. Zo kunnen we aan de hand van rantsoenberekening sturen op verlagen van de methaanproductie op het bedrijf.”
“Elke veehouder is onbewust bezig met methaanemissie.”
De overheid heeft voor de veehouderij een reductiedoel van 30% methaan gesteld. Veel veehouders vragen zich af wat dat in de praktijk betekent. Volgens Niek is het essentieel dat boeren daar nu al op anticiperen. “Met projecten zoals deze zorgen we voor kennisontwikkeling. Door de data van deelnemende boeren te analyseren, leren we wat werkt en wat niet. Die kennis is van grote waarde voor de hele sector.”
Pieter merkt dat zijn deelname hem een voorsprong geeft: “Ik ben me nu veel bewuster van methaan en kan op details sturen en dat is leuk. Als ik praat met collega’s die niet meedoen, merk ik dat ik verder ben in mijn kennis en kan ik hen bijpraten. Elke dag kijk ik naar de data, het weer, de kuil en zo ben ik er constant mee bezig. Ja, dat is druk. Maar het is mooi na te denken over de beste bedrijfsvoering mogelijk en daar is dit een belangrijk onderdeel van.”
De toekomst van methaanreductie begint met bewustzijn
Toen Pieter in 2020 startte als onderzoeksbedrijf binnen het Netwerk Praktijkbedrijven, was al bekend dat er reductiedoelstellingen voor methaanuitstoot zouden worden ingevoerd. Er was echter nog weinig kennis over welke maatregelen melkveehouders konden nemen om hieraan bij te dragen. Het doel van het project was dan ook vooral het verzamelen van informatie, zodat alle betrokkenen konden leren.
Vijf jaar later worden de eerste resultaten van dit beleid zichtbaar. Pieter: “Het zijn de eerste kleine stapjes; er is nog geen grote methaanreductie, maar toch wordt er al een afname van 5 procent gerapporteerd. Een cynicus zal zeggen: wat heb je daaraan? Maar ik zie dit als het begin van iets groots, dat over een paar jaar alle veehouders helpt om duurzamer en efficiënter te werken.”
Alle vier de mannen zijn het erover eens: de sleutel tot methaanreductie ligt in kennis. Antoon: “Zolang methaan een abstract begrip blijft, zal er weinig veranderen. Maar door het meetbaar en bespreekbaar te maken, kunnen boeren er met hun rantsoenberekeningen op gaan sturen. Onze Methaan Index geeft daarbij inzicht om er echt mee aan de slag te gaan. Dat zal uiteindelijk bijdragen aan het behalen van klimaatdoelen én een positief bedrijfsresultaat. Het speekt voor zich dat we over 10 jaar van nu veel meer inzicht hebben. Maar hoe eerder, hoe beter!”
Wist u dat... |
|---|
|
