Seleen / selenium

Seleen of selenium (Se) is een spoorelement; wat betekent dat het een essentieel element is, dat slechts in zeer kleine hoeveelheden nodig is in het lichaam van dieren. Seleen is van belang bij de aanmaak van diverse enzymen waaronder een enzym dat peroxiden en vrije radicalen onschadelijk maakt die celmembranen kunnen beschadigen. Ook is seleen van belang in de jodium stofwisseling.

Behoeftenormen seleen melkvee Bron: CVB Tabellenboek Veevoeding 2016

Tekorten aan seleen zullen zich uiten in spieraandoeningen, een verminderde weerstand en een verstoorde hormoonhuishouding. In de koe zal zich dat uiten in stijfheid van de spieren, spiertrillingen, sneller vatbaar zijn voor infecties en verminderde vruchtbaarheid en doodgeboortes.

Een overmaat aan seleen geeft veelal dezelfde symptomen waarbij de fysieke aandoeningen zich vooral uiten in ademhalingsproblemen, blindheid en hartfalen.

De aanwezigheid van seleen wordt negatief beïnvloed door andere nutriënten zoals zwavel en ijzer. Deze hebben een verdringend effect op seleen. Door analyses uit te laten voeren kun je altijd goed inspelen op mogelijke nadelige interacties in de bodem of het rantsoen.

Seleen in de bodem

In de Nederlandse bodem kan het per streek verschillen hoeveel seleen aanwezig is. Gronden met een hogere hoeveelheid organische stof bevat ook meer seleen. Zo hebben zandgronden, met een laag organische stof gehalte, vaak een laag seleen gehalte.

Voor planten, in tegenstelling tot dieren, is seleen geen essentieel sporenelement. De opneembaarheid van seleen door planten wordt onder andere beïnvloed door de zuurstofhuishouding en pH van de bodem. Bij een stijgende pH neemt de beschikbaarheid van seleen toe.